Umowa zlecenia jako elastyczna forma zatrudnienia

Umowa zlecenie jest najczęściej stosowaną umową cywilnoprawną, uregulowaną przez przepisy kodeksu cywilnego, na mocy której zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonych czynności na rzecz zleceniodawcy. Polega więc nie na wykonaniu jakiejś pracy, ale na realizacji konkretnej czynności wskazanej w umowie. W przeciwieństwie do umowy o dzieło określana jest jako umowa starannego działania, a nie należnego rezultatu. Oznacza to, że podstawowym obowiązkiem osoby przyjmującej zlecenie jest dołożenie należytej staranności, aby jak najlepiej zrealizować wskazaną w umowie czynność. Zleceniobiorca powinien zatem w swoim działaniu wykazać się  sumiennością, dbałością o szczegóły, ostrożnością. Zleceniobiorca i zleceniodawca są podmiotami równorzędnymi w stosunkach cywilnoprawnych. Sprowadza się to do tego, że żadna ze stron nie posiada większego zakresu praw czy obowiązków. Przedmiotem tej formy zatrudnienia mogą być zarówno czynności prawne, jak i czynności faktyczne. Z tego względu zakres umowy zlecenia może być bardzo szeroki i obejmować na przykład takie czynności jak: sprzątanie pomieszczeń, ochrona obiektów, roznoszenie ulotek, wprowadzanie danych do systemu komputerowego, opieka nad dzieckiem, obsługa infolinii telefonicznej. 

Umowa zlecenia a umowa o pracę

Umowa zlecenie, w porównaniu z umową o pracę, charakteryzuje się większą elastycznością i swobodą w organizacji pracy. Zaletą tej formy zatrudnienia jest między innymi brak przepisów dotyczących czasu pracy, które znajdują się w kodeksie pracy. Oznacza to, że zleceniobiorcy nie obowiązują przepisy o czasie pracy. Brak sztywnych norm  pozwala wówczas na możliwość pogodzenia nauki z pracą zarobkową, a przyjmujący zlecenie sam decyduje kiedy i w jakich godzinach będzie świadczył usługi. Zleceniobiorca ma także swobodę w wyborze sposobu wykonania zleconej czynności, powinien jednak stosować się do wskazówek udzielonych przez zleceniodawcę.  Do zalet możemy przede wszystkim zaliczyć także gwarancję wypłaty minimalnej stawki godzinowej, która została wprowadzona z początkiem 2017 roku, obecnie wynosi 14,70 zł brutto, a od 1 stycznia 2020 r. wyniesie 17,00 zł brutto. W przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż jeden miesiąc, wypłata wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej powinna być dokonywana minimum raz w miesiącu. Atutem tej umowy cywilnoprawnej jest także brak składek ZUS w stosunku do studentów zleceniobiorców (do 26. roku życia), co pozwala im na osiągnięcie wyższego wynagrodzenia „na rękę” niż w przypadku umowy o pracę, przy założeniu otrzymywania takiej samej stawki wynagrodzenia brutto. Zleceniobiorca może również powierzyć wykonywania zadań osobie trzeciej, o ile strony przewidziały taką możliwość w umowie lub wynika to ze zwyczaju lub okoliczności. W takim przypadku zleceniobiorca ma jedynie obowiązek zawiadomić zleceniodawcę o osobie, którą wyznaczył na zastępstwo i o jej miejscu zamieszkania.  Przez złożenie takiego zawiadomienia ogranicza swoją odpowiedzialność tylko do braku należytej staranności przy wyborze zastępcy. Wypowiedzenie umowy zlecenia może być dokonane w każdym czasie przez każdą ze stron, o ile zapisy zawartej pomiędzy stronami umowy nie stanowią inaczej.

Zawarcie umowy zlecenie

Zawarcie umowy zlecenie nie wymusza konieczności zachowania szczególnej formy, może więc ona być zawarta w sposób dorozumiany lub na skutek zgodnych oświadczeń woli obu stron. Aby jednak uniknąć konfliktów między stronami zaleca się stosowanie formy pisemnej. W treści takiej umowy powinny się znaleźć:

• rodzaj i data zawarcia umowy;
• data rozpoczęcia i zakończenia wykonywania usługi;
• strony stosunku cywilnoprawnego;
• zakres współpracy/czynności;
• ewentualne miejsce wykonywania czynności;
• informację o sposobie potwierdzania liczby godzin wykonywania zlecenia;
• zasady i termin wypłaty wynagrodzenia;
• warunki rozwiązania umowy;
• odpowiedzialność stron.

Należy również dodać, iż obok wypłaty wynagrodzenia, jednym z głównych obowiązków zleceniodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu jej wykonywania. Jeśli warunki i rodzaj wykonywanej pracy tego wymagają, powinien on także skierować zleceniobiorcę na szkolenie BHP i profilaktyczne badania lekarskie. Podmiot zlecający wykonanie czynności ma także obowiązek pokryć wydatki zleceniobiorcy związane z należytym wykonaniem zlecenia oraz zwolnić go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań. Warto pamiętać, że w przypadku umowy zlecenia roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków, przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju, ulegają przedawnieniu z upływem dwóch lat.